Iwellihen n usfugel n wass agraɣlan n tutlayt tayemmat akked yimalas n tutlayin tifriqin

Ɣer taggara n leqdicat i d-yewwin ɣef usfuggel n wass agraɣlan n tutlayt tayemmat d yimalas n tutlayin tifriqin, i d-yessuddes usqamu unnig n timmuzzɣa, s tallelt n usqamu aɣerfan aɣelnaw, i d-yettwasbedden ddaw n leɛnaya n lwali n Tizi Ouzou s tdukli d tesdawit Mulud at Mɛemmer n Tizi Ouzou akked Ifriqya FM, ussan n 23 akked 24 furar 2025, amhis ameqran, d uskar aduklan ara yesjehdden assaɣ uḥlif i tdukli taɣelnawt i d-senfalen yimekkiyen i merra.
Ussan-a n tezrawt, yebbuɣren s yismeskile, d yiḥebbiren, surfen i usenɛet n tixuṭert tagejdant n useḥbiber d tekci n wazal i tutlayin, i yellan d ttrika tadelsant taḥeqqanit akked tdukli taɣelnawit talqayant n uɣlan azzayri. Taneggarut-a s zzux i s itettsuɣ s zzux amummi-ines ɣer Tefriqt s usmekti n temlilt tanamast n Lezzayer deg usenbeḍ anafriq i ijehden yemzergen.
Mbeɛd n yiskasiyen-a, imekkiyen mwatan d yiwellihen-a :
- Asidef n tutlayt tayemmat (tamaziɣt) seg uzerɣerbaz dayen yesan tixuṭert deg usijhed n tumast akked teɣlist tasnilsant n yigerdan. Deg tidet tutlayt tayemmat tesɛa tixuṭert deg usnefli anmagan d yimfḥulfu. Aselmed-ines seg uwtay ameẓyan yessuref ad yeslek ɣef yigezzumen n tḥerci d tesnimanit, akken i yessishil ilmuden ara d-iḍefren ɣer sdat. Tarrayt-a tedda deg lebɣi n uḥraz d usijhed n ttrika tasnilsant ayen ara iḍemnen tiɣerɣert i iseḥḥan i uselmed.
- Asijhed n uselmed n tutlayin tiyemmatin deg unagraw n usegmi aɣelnaw s usidef seg uɣerbz amezwaru n tsekta tanafriqt deg Lezzayer deg yihallen n uɣerbaz.
- Asebɣes n walɣagduden iɣelnawen i usnefli n yihallen deg tiliẓri, imaṭṭafen n rrayduwat aked umḍin s yisafaren akken ma llan n tmaziɣt, aya s usidefn tsekta tafriqit, akken ad yijhid anamek n tikkin ɣer yiwen n yidles aqbur yesa assaɣ d tefriqit.
- Yewwi-d asnefli n wallalen umḍinen i ilaqen i tutlayt tayemmat, am yisnasen, isɣẓanen n usegmi akked tɣerɣar tumḍinin ara d-yelhun i uselmed/almud d usnas-ines ɣef tutlayin timelnawin s usnefli n yisafaren n tmaziɣt yettwaseqdacen deg wakal n tmurt. Anekmar-a yesɛa iswi n usitrer n tutlayin-a, asishel n ulmad-nsent d usbeddi n usmaganu-nsent s unekmar imezdi ɣer yiwet n tutlayt i isegmen yedduklen.Asteɛref n tmaziɣt am temɣertutlayt, ayen ara s-iḍemnen aseggemi ijehden i useqdec-ines deg uselmed, alɣagduden akked tedbelt, aya s uḥraz n tibbuɣert n yisafaren-ines. Anekmar-a, yesɛan iswi n usissi n tdukli d usmeskel, ad yessishel aseqdec-ines asnilsan s usfuggel n tanḍa tadelsant. Ad tessebɣes daɣen timnaḍin ur nekki ara s ljehd deg usider n tmaziɣt s tikkin ɣer ukala-ya n waḥraz d usijhed.
-
Asteɛref n tmaziɣt am temɣertutlayt, ayen ara s-iḍemnen aseggemi ijehden i useqdec-ines deg uselmed, alɣagduden akked tedbelt, aya s uḥraz n tibbuɣert n yisafaren-ines. Anekmar-a, yesɛan iswi n usissi n tdukli d usmeskel, ad yessishel aseqdec-ines asnilsan s usfuggel n tanḍa tadelsant. Ad tessebɣes daɣen timnaḍin ur nekki ara s ljehd deg usider n tmaziɣt s tikkin ɣer ukala-ya n waḥraz d usijhed.
-
Asuteg n tsekla s tutlayin tiyemmatin s tallelt, s tikci n tedrimt tanagdudt, afaris d usizreg n yidlisen n tsekla s tmaziɣt, ilmend n useḥbiber ɣef yisafaren yellan deg yimihi n nnger. Yewwi-d daɣ ad yili usenɛet-nsen deg temkerḍiwin d tnedlisin, s usebɣes n yimura imeẓyanen i iseqdacen tutlayt-nsen i usenfali n usugen-nsen, akken i d-yewwi ad ten-nessebɣes ad gen asefti deg tsuqilin ɣer tutlayin-nniḍen akken ad sissnen tigemmi-nsen tasnilsit i lemden.
-
Asniref n lemɛawna tagraɣmant i useḥbiber ɣef tutlayt tayemmat s usijhed n tallalin akked tsedwa tigraɣlanin d tuddsiwin yemmezgen dans ustan n tsiwal d yisafaren n tutlayin yellan deg nnger, ilmend n usukkes n teɣbula d termitin i usijhed n tutlayin-a.
-
Asbeddi n yihalan s usefrey d usiteg ilmend n useḥbiber ɣef tibuɣert n snat n tutlayin tiɣelnawin akked tutlayin yettwasmersen deg umenẓaw afriqi, s usebɣes n yilemẓiyen, iduba idiganen akked wudmawen n tmetti taɣarimt akken ad ḥemmlen tutlayin-a merra deg yiswi n umyider d tegrigawt, akkin i yimenkifen isnilsanen ur nelli, akken ad yettwaḍmen usiweḍ-nsen gar tsutwin.
Iswi n yiwellihen-a d asbeddi n ukatar azedgan n usijhed n tutlayin tiyemmatin akked tenḍa tasnilsant, s uqader n wazal idelsanen, inamagan n yal tamɣiwant.